Η ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ, ΕΝΑΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ (25 09 2009)
Όσο οι άνθρωποι ωριμάζουμε βιολογικά, αλλά και ως κοινωνικά μέλη και φορτώνονται πάνω μας με δρασκελιές τετραετιών μνήμες από περασμένες προεκλογικές περιόδους, τόσο ο νους ανεπαίσθητα, σχεδόν αυτόματα, προβαίνει σε συγκρίσεις. Και από τις συγκρίσεις αυτές προκύπτουν μικρές διαφορές, που σημαίνουν μικρή πρόοδο, σπιθαμιαία βηματάκια προς τα μπρος. Προκύπτουν όμως και ομοιότητες, που σημαίνουν αποτελμάτωση, διαιώνιση μιας νοοτροπίας και ενός χαρακτήρα όχι μοναδικού και ανάδελφου, καθώς τον συναντάμε και σε τριτοκοσμικές χώρες.
Εκτάκτως λοιπόν και φέτος καλούμαστε σε λίγες μέρες να προσέλθουμε στις κάλπες και να τιμήσουμε αυτό το δικαίωμα – υποχρέωση που ενυπάρχει στην έννοια «πολίτης». Αυτό το «εκτάκτως», όμως έφερε τα κόμματα και τους υποψήφιους προ τετελεσμένων: ο χρόνος που έχουν στη διάθεσή τους μηδαμινός, η προεκλογική περίοδος ελάχιστη. Ρίχνονται λοιπόν με σθένος στον προεκλογικό αγώνα για να κυνηγήσουν τον ψηφοφόρο. Έτσι, βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να αρχίσουμε για άλλη μια φορά τις συγκρίσεις και να μετρήσουμε τις πάμπολλες ομοιότητες και τις λιγοστές διαφορές.
Ποια είναι η καλύτερη στιγμή για έναν πολιτικό να επισκεφτεί μια κωμόπολη ή ένα χωριό; Μα φυσικά, όταν εκεί θα έχει όσο το δυνατό περισσότερο κόσμο για να έρθουν έτσι σε «επαφή με το λαό» και να «πιάσουν το σφυγμό του». Και πότε ένα μέρος σαν τη Νιγρίτα, έχει τον πιο πολύ κόσμο τέτοια εποχή; Πρώτα πρώτα στα Γερακίνεια, αλλά αυτά έγιναν σχετικά νωρίς και λίγοι το μυρίστηκαν και πρόλαβαν να τα εκμεταλλευτούν. Άρα, μένουν τα παζάρια του Σαββάτου. Και καθώς καθυστέρησαν να καταρτίσουν και τις λίστες, είναι περιορισμένα τα Σάββατα που έχουν στη διάθεσή τους. Έτσι, στο παζάρι του προηγούμενου Σαββάτου, ο επιμελής και προσεκτικός εκλογέας μπορούσε να μετρήσει ουκ ολίγους υποψήφιους να περιφέρονται στα σεργκιά και την αγορά της πόλης.
Ομοιότητα που δείχνει αδιάλλακτη νοοτροπία: ο καθένας από αυτούς, με τη συνδρομή της ομήγυρης ακολούθων του, μοίραζε φυλλάδια προς ενημέρωση του λαού. Φυλλάδια πολυτελείας με διάφορα στοιχεία, από την οικογενειακή του κατάσταση, τα μέρη όπου υπηρέτησε φαντάρος, τα πτυχία του, τις εθνωφελείς ενέργειές του κλπ. Ενδιαφέροντα όλα αυτά οπωσδήποτε. Μια προσεκτική ματιά όμως στους αποδέκτες έφτανε για να αντιληφθεί κανείς ότι ο χρόνος που χρειάστηκε για να περάσουν αυτά τα έντυπα στον κάλαθο των αχρήστων (ή πιο εύκολα, στο δρόμο) ήταν μερικά δευτερόλεπτα. Είτε οι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται, είτε έχουν προαποφασίσει ποιον θα σταυρώσουν στις 4 Οκτωβρίου. Άρα, μιλάμε για μια σπατάλη άνευ λόγου και ουσίας, μιας και ο όντως ενδιαφερόμενος θα μπορούσε να ενημερωθεί με χίλιους άλλους τρόπους και μέσα γλυτώνοντας έτσι κι απ’ το σκουπιδομάνι που γέμισε κάθε σημείο της πόλης.
Σημαντική διαφορά: ευτυχώς, με τα χρόνια, εκλείπουν πια οι ακραίες εκδηλώσεις λατρείας του κόμματος και του αρχηγού από φρενιασμένους οπαδούς. Πάνε οι γραφικές φιγούρες που ντύνονταν τις πλαστικές σημαίες του κόμματος, αλάλαζαν απείρου κάλλους συνθήματα, σκαρφάλωναν σε κολώνες για να αποδείξουν (και να επιδείξουν) την προσήλωση στις ιδέες και τον κομματικό αγώνα. Αυτοί σχεδόν εξαφανίστηκαν από την επαρχία. Εκδηλώνονται που και που σε καμιά μεγάλη συγκέντρωση στις μεγαλουπόλεις. Η διαφορά είναι σημαντική, γιατί βεβαιώνει ότι οι άνθρωποι δεν βρίσκουν πλέον τόσο μεγάλες διαφορές ανάμεσα στους κομματικούς σχηματισμούς (ιδίως ανάμεσα στα δυο επικρατέστερα κόμματα) ώστε να δικαιολογείται ο φανατισμός, φεύγει πλέον η τσίμπλα και τα μάτια μπορούν να διακρίνουν τα πράγματα καλύτερα, χωρίς κομματικές παρωπίδες. Ή, μπορεί και να οφείλεται αυτή η διαφοροποίηση στο ότι οι νεότερες γενιές αποστρέφονται γενικότερα την πολιτική και τους πολιτικούς.
Ομοιότητα αποτελεί ακόμα και ο απαράλλακτος τρόπος συμπεριφοράς του υποψήφιου κατά την ώρα που περιδιαβαίνει στην αγορά του Σαββάτου και προσεγγίζει τους πολίτες. Απίστευτη οικειότητα, ακόμα και με αγνώστους, φιλικό χτύπημα στην πλάτη, σαν να ήμασταν φιλαράκια, ατελείωτες χειραψίες (ούτε η νέα γρίπη τους σταματά!), αμέτρητες καλημέρες και εγκάρδιοι χαιρετισμοί, χαμόγελα αμεσότητας και αισιοδοξίας. Αναγκάζονται οι άνθρωποι να παίξουν καλά το ρόλο τους, να υποκριθούν το παιδί του λαού για να πετύχουν το στόχο τους.
Και όλες αυτές οι ενέργειες δεν είναι εξ ορισμού αρνητικές. Αρνητική χροιά παίρνουν γιατί οι εν λόγω κύριοι και κυρίες θα θυμηθούν να τα επαναλάβουν στην επόμενη προεκλογική περίοδο. Μέχρι τότε θα είναι είδος προς εξαφάνιση, σπάνια φυλή εξαφανισμένη στην πρωτεύουσα. Χρόνια θα κάνει το παζάρι να ξαναδεί πολιτικό, εκτός αν είναι από δω και εδώ μένει. Και δεν δέχομαι την άποψη ότι εκεί γίνονται οι ζυμώσεις, εκεί είναι τα κέντρα αποφάσεων και εκεί θέλουμε τους εκπροσώπους μας να αγωνίζονται για το καλό του Νομού. Δε βλάπτει και η επαφή σε τακτά χρονικά διαστήματα με τους ψηφοφόρους, η προσωπική και επιτόπου ενημέρωση για τα προβλήματα και τις αναζητήσεις τους. Και ο απαραίτητος και ακριβός χρόνος πρέπει να βρεθεί και τότε, όπως βρίσκεται τέτοιες προεκλογικές μέρες.
Συμπερασματικά, η προεκλογική περίοδος μπορεί να γίνει ο διαχρονικός καθρέφτης της νοοτροπίας των παραγόντων του πολιτικού συστήματος: του λαού και των πολιτικών. Και ενώ μέσα σε αυτόν τον καθρέφτη βλέπουμε εδώ και δεκαετίες την ανούσια και προκλητική σπατάλη, την ασύστολη υποσχεσιολογία, την σχεδόν θεατρική προσπάθεια προβολής των υποψηφίων, θα ήταν άδικο να μην σημειωθεί ότι παρατηρείται και κάποια πρόοδος. Τα πολιτικά πάθη παλιότερων γενεών σιγοσβήνουν, ο φανατισμός ελαττώνεται, το επίπεδο των πολιτών σε μεγάλο μέρος έχει βελτιωθεί, ώστε να διατηρείται μια ελπίδα ότι κάποτε ο καθρέφτης αυτός θα δείχνει ένα καθαρό, διαυγές και αψεγάδιαστο πρόσωπο.
